Racom Maubisse, 17/2/2023, Hare labarik nain rua lakon no mate iha foho Lulik Ramelau halo Ita fuan taridu, hanoin tebes maibe ho akontesimento Ida ne halo Ita relembra hikas fila fali jovem ida hosi Ermera nebe rai fila iha Santuario Nasional Aitara Soibada iha 2005(?) liu ba.

Tuir sasin sira nebe dada lia ho labarik ne (depois de Fulan 6 hetan fali Nia) haktuir katak, Ita tempo neba nia hamutuk ho sarani peregrino lubun bot hakat tama dadaun ona ba odamatan bot Santuario Aitara nian hodi ba hamulak, maibe wainhira molok nia atu hakat tama ba laran nia lamas uluk lai ba nia biru nebe tara iha nia kakorok hodi dehan iha nia laran ba NSS de Aitara nune’e:

“Hau koko tok dehan O (NSS Aitara) ne Ema dehan O lulik la halimar ne….”.

Derepente nia hare ba oin mesak ai-laran tuan deit, Ema lubun bot ne Nia lahare ona. Nune nia lao ba nafatin iha ailaran tuan. Wainhira nia sente hamlahak nia han deit goiabas fuan no Kuda ten. Maibe kuda ten ne han ba nia sente hanesan hahan ka etu nebe mewah no furak los.

Durante iha ailaran loron loron nia hadulur hamutuk deit ho animal fuik iha ai-laran inklui ho kuda sira nebe populasaun husik deit la kesi. Talves nia hamutuk barak liu ho kuda para nia bele konsumu Kuda ten loron-loron.

Too loron Ida komunidade Laclubar iha Knua Bora ba ai-laran atu ba kaer sira nia kuda iha foho bot Ida naran Li’ambau. Wainhira komunidade sira duni namanas hela sira nia Kuda atu tama ba lasu nebe sira prepara maibe teki tekir sira hare ba ema ida halai hamutuk fali ho Kuda sira ne.

Nune komunidade fo hatene ba malu hodi sira halibur malu hodi serku jovem ne too konsege Sira kaer tiha nia. Mesmu sira kaer ona maibe jovem ne hatudu an hanesan ema moras mental tanba nia koalia mangame mak barak.

Komunidade entrega nia ba Amo Paroko Laclubar hodi halo tratmento saude no esperitual ba nia too nia diak los ona mak nia maluk sira iha Ermera ba foti fali nia ho haksolok.

Iha parte seluk Ita la hatene labarik jovem nain rua ne mate oinsa? Monu b Rai naruk KA? Lao sala dalan KA Rai fila KA ou iha sabotase ruma?

Ministerio relevantes, Igreja Katolika, autoridade lokal presiza iha sistema instrumentos legais ruma hodi servisu hamutuk hodi prevene atu mosu tan akontesimento sira hanesan ne.

Lia menon:

Saida deit iha Mundu Rai Klaran Ida ne labele tanesak alias disamakan ho Maromak nebe vizivel no invizibel, Maromak nebe hun ba Moris ne. Maromak nebe tamba Nia domin bot tebes Nia kria no hamosu Mundo nebe furak nakonu ho sasan oioin atu Ita ukun hodi uza ba ita nia moris inklui To’os Paraiso ba Adao ho Eva maibe ikus mai sira kontra Maromak Nia vontade hodi monu ba sala.

Maromak hadomi nafatin Ita hodi haruka nia Manu Ain ka Profeta sira mai atu Ita halo tuir Maromak Nia hakarak maibe Ita Ema kriatura halo sala nafatin hasoru Nia.

Ikus liu Maromak haruka rasik, Nia Oan Mane Mesak Jesus Kristu mai Salva Ita liu hosi Odamatan bot ba salvasaun nian mak Inan Virgem Maria.

Hosi Maria nuudar dalan diak ida atu ita leno an ba Jesus hodi hetan salvasaun rohan laek, maibe dala barak ita sente alguem hodi demostra alias hatudu Ita nia kbit folin laek hodi koko Maromak Nia vontade divina.

Koidadu!!! kultura ne kultura nuudar Arte ida ba Ita nia moris hodi hahi nia be fo moris no Moris Rohan laek.

Hanesan hau hakerek nanis ona iha hau nia peskisa lidera hosi Sr. Tuneko Rai Nain alias Kiera Zen ho titulu Resolve Konflito ho Lei Tradisional iha De Asia Foundation nebe apresenta ona iha Coloquio Internasional iha Hotel Timor 2003 katak:

“Uma Lulik Rai Timor Uma Rin besi,

Kakuluk Osan Mean Didin Osan mutin,

Uma laran kakaluk lulik Rai na’in,

Tau Lulik hafutar Aman Maromak”.

Nunka bele tanesak Uma lulik, Rai Lulik no matebian ho Maromak.

Fontes                          : Sr. Eugenio Sarmento

Jornalista  no editor      : Racom Maubisse