Racom Maubisse, 17/10/2022, Jornalista Radio Komunidade Maubisse Mauloko, Halao viajem husi Komemorasaun 47 anus trajedia Balibo 5, iha Posto Admninistrativo balibo, Municipiu Bobonaro, mai Kapital Dili no Kontinua Mai Posto Maubisse Municipiu Ainaro, to’o iha Posto Maubara Villa, Municipiu Liquica, kolen uitoan tur iha tasi ibun besik los Tiu Calistro nia Baraka ki’ik oan ida ne’ebe besik los iha Estrada publiku diresaun Maliana Liquica no Dili, no mos Baraka oan ne’e besik mos iha tasi ibun ne’ebe hakail anin tasi nian liki ho malirin fresku tebes.

Iha descansa ne’ebe jornalista descansa ba, hakbesik-an ba Tiu Calistro, sosa tua tali aqua naton ida ho folin $025.00 hemu, depois dada lia ho Tiu Calistro konaba objektivu husi Fan tua ne’e, iha dada lia kleur uitoan pelumenus 10 minutus, Jornalista radio Komunidade Maubisse Mauloko, hato’o pergunta, tiu bele esplika utoan tambasa mak ita ho idade ida avansadu nune’e sei bele esforsua-an hodi mai tur iha fatin publiku sira nune’e hodi fan tua mutin ka tua tali hanesan ne’e?

Tiu Calistro ne’ebe ho idade avansadu ho oin hamnasa mihis nonok tiha minute balun la kleur responde;

“Ano maske idade avansadu maibe buka moris ne’e importante, tamba se ita la esforsuan, se mak atu mai fo ita osan no se mak atu fo hahan ita, tamba ne’e mak maske idade bo’ot ona la sala buat ida se ita buka osan hodi sustenta ita nia moris bele liu husi meus sira hanesan ne’e, importante mak labele naok ka asalta ema hodi hadau ema nia sasan ruma, ne’e ita sala bo’ot”. Hateten Tiu Calistro ne’ebe ho idade avansadu ona ne’e.

Se tiu mai fan tiha tua mutin iha dalan ninin no tasi ibun nune’e se mak sei lori hahan mai tiu han iha ne’e, se karik tiu nia uma do’ok?

“Ano uma besik hela, se hamlaha bele hakat ba han tiha mak mai fali, dala ruma deit mak oan sira lori hahan mai, ha’u han deit iha ne’e”.

Tiu Calistro fan tua mutin nune’e loron ida ema sosa hira? Se la sosa karik oinsa ho tua mutin sira ne’e?

“Sim dala ruma ema sosa, dala ruma mos ema la sosa, tamba tua tali ne’e ema fan barak iha dalan ninin sira, maibe labele lakon esperanca, tamba loron ruma ema la sosa maibe loron balu ema sei sosa, maibe se la sosa karik, lori ba uma fo familia sira hemu tiha, depois aban kontinua koa fali lori mai fan, hetan deit $ 1.00 ka $ 2.00 mos ne’e agradece ona, duke tur iha uma se mak atu fo osan ba ita”.

Ho hamnasa ne’be kahur ho kolen tamba viajem dok, rona Tiu Calistro nia lian esperanca ba moris no oinsa buka moris sente kolen ne’e lakon kedas, tamba Tiu Calistro ho idade 70 anus liu ona maibe sei nafatin iha korajem hodi buka moris maske fan deit tua mutin iha dalan nin. Pergunta pessoal, serake ita sira idade sei naton ne’e sei bele hola ezemplu sira nune’e hodi aplika iha ita nia moris lor-loron ka lae?

Pergunta ikus, husi jornalista Tiu Calistro maske ita nia idade avansadu ona, maibe sei nafatin iha korajem hodi buka moris liu husi meus ne’ebe simples ho fan tua mutin hodi sustenta ekonomia familia nian. Tiu nia oan balu escola ka lae?

“Sim hau nia aon escola hotu, balun kabenain ona, balu fali escola hotu ona sira balun forma ona uma kain falta ida mak seidauk maibe nia mos bo’ot ona”.

Tiu Kalistro iha Lia menon ruma ba governu atu bele taumatan?

“ Hehehe Ano lia menon saida, ita ki’ik ne’e koalia ema la rona, diak liu halo buat ne’ebe ita bele halo duke husu bebeik ba ita nia governu, tamba ita nia governu ajuda ona ita liu husi idozos, ne’ebe diak hela, ano sira mak tenke serbisu diak lori informasaun ba mai tenke los no labele hamosu problema, tamba imi nia idade foinsae ne’e hare labele buka problema nune’e bele servisu ho diak ba ita nia rain, tan ita nia rain sei precisa imi, ami katuas ona”.

Obrigadu Tiu ba ita nia tempu no lia fuan Murak sira, kuidadu-an ita nia saude importante tebes.

“Obrigadu mos ano lao ba hare dalan adeus”.

Tiu Calistro ho idade avansadu ona maibe sei iha biban hodi buka moris liu husi fan tua mutin, tamba atu hetan moris diak no hakmatek iha familia laos tur deit hein se mak atu fo no se mak atu mai ofrece buat rum aba ita, maibe hanesan humanu iha rai ne’e nia leten, ita mak tenke esforsuan hodi buka moris nune’e bele sustenta ita nia moris iha uma kain ne’ebe ita horik ba. Laiha miligre ida ne’ebe mosu se ita rasik la esforsuan, la iha premiu ida ne’ebe furak liu se ita tur nonok deit iha fatin. Tamba ne’e husi dada lia ne’ebe halo ho Tiu Calistro iha Posto Administrativo maubara Liquica bele sai hanesan lisaun ka bukae ida mai ita no ba familia hodi buka moris laos tur iha edificiu luxu sira deit maibe bele buka moris liu husi saida mak ita iha hodi hadia ita nia moris, maske ita hatene katak ita nia moris iha rai ne’e hanesan lao rai. Uja kmoris ne’e ho diak no responsabilidade tamba moris ne’e hanesan graca ida no mkirs ne’e la gratuita. Retama**

Jornalista         : Ekipa Racom Maubisse

Editor              : Joaquim Coutinho