Rakom Maubisse, 12/11/2024, Komemorasaun loron Masakre Santa Kruz ba dala 33 iha Cemiteriu Jeral Postu Administrativu Maubisse Munisípiu Ainaro.
Loron Masakre Santa Cruz 12 de Novembru de 1991- 2024 mak sai hanesan xave hodi loke mundu nia matan kona-bá prosesu luta ba Ukun Rasik-a’an, iha komemorasaun Masakre Santa Cruz, Reprezentante APA Maubisse Claudino Mendonça, iha nia diskursu hateten katak;
“Ita la senti ohin ita komemora loron aniversariu Masakre de Santa Crus 12 de Novembru de 1991-12 de Novembru de 2024 ohin kompleta 33 anos, ita nia joven sira nia sakrifisiu, luta hahu husi joven ida naran Sebastiaun Gomes ho nia kolega sira hala’o sira nia kladistina iha igreja Motael rejulta Sebastiaun Gomes mate iha tinan 1991, iha 12 de Novembru sira hala’o missa iha igreja Motael depois de missa akompanha ai-funan mai kare iha semiteriu jeral, depois sai husi igreja Motael sira viva hakilar tuir dalan mai iha eiks kodim iha intelejensia Indonesia, militar Indonesia komesa tiru hasoru sira, mais sira nafatin hatudu sira nia boa vontade hodi viva too iha Santa Cruz.”Hateten Claudino Mendonça.
Claudino Mendonça hatutan tan katak;
“Joven sira hosi ne’ebá masakre Santa Crus mak sai save boot ba loke mundu nia matan iha tinan 10 resin, mundu, nasaun hotu hotu katene katak, Timor ne’e segilintir orang maibé realidade hatudu katak maioria enjeralmente Timor sei luta hela ba direitu ukun rasik aan. Hanesan ita hatene frente tolu mak luta mak luta ba ukun rasik aan, Frente Armada iha ai-laran, Frente Diplomátiku iha Estranjeiru no Frente Kladistina, joven sira ne’ebé mak hatudu sira nia boa vontade, sakrifisiu iha masakte santa cruz sira ne’ebé mak ita hanaran kladistina iha sidade laran, sira nia luta ne’e valor boot tebes, maibé realidade ita hotu-hotu preokupa ita nia atividades privadu la fó importansia ba komemorasaun 12 de novembru ne’e nian.”HatutanClaudino Mendonça.
Iha fatin hanesan Komandante Esquadra Postu Maubisse Adolfo Mota Brandão haktuir katak;
“Ha’u triste tamba agora ne’e joven sira, laos joven ne’ebé mak kontribui, maibé dala barak mós joven sira atu ba tuda ema nia uma, ba salta malu sei konsentra iha uma hodi simu orientasaun hodi ba saltu fali ema seluk iha bairu seluk ne’e ladiak.”HaktuirKomandante Esquadra Postu Maubisse Adolfo Mota Brandão.
Komandante Esquadra Postu Maubisse Adolfo Mota Brandão hatutan katak;
“Hakarak fó hela mensazen bai ta hotu liu liu ba joven sira, dia 12 de Novembru sai hanesan ezemplu ida atu nune’e ita labele kontinua fali iha dia 28-1 di’ak liu hapara loron ohin ita halo refleksaun buat ne’ebé mak aat ita bele hapara kedan ohin dia 28-1 ita bele hatudu buat di’ak balu iha Maubisse.”Hatutan Komandante Esquadra Postu Maubisse.
Enkuantu iha biban ida ne’e mós Koordenador Veteranus Munisípiu Ainaro Sebastião Castro Pereira Kódigu (KAKATUA), iha nia diskursu deklara katak;
“12 de Novebru de 1991-12 de Novembru 2024, 33 anos ne’ebé ita pasa tia ona tamba ne’e hakarak hatete ba joven sira sobrevivensia 12 de Novembru laos buat kiik, maibé buat ne’ebé relevante tebes, nai ulun sira ne’ebé ukun povu, oinsá ita boot sira nia ukun, ukun ne’e tau iha ne’ebé husi 12 de Novembru mak ohin loron ita hotu hetan moris, haksolok, kontenti no bele senti katak moris duni iha nasaun ida bele ukun aan independente no demokrasia.” Deklara Koordenador Veteranus Munisípiu Ainaro.
Koordenador Veteranus Sebastião Castro Kódigu (KAKATUA) mós hato’o ba joven sira katak bele moris sabraut, maibé moral kada pessoa tenki iha, no nia mós husu ba nai ulun, chefe suku sira katak;
“ Atu hato’o mós ba joven sira katak ita bele moris sabraut, maibé moral kada pessoa tenki iha. Ha’u husu ba maluk sira lilu nai ulun sira, chefe suku ita mak tenki haree didiak ba buat hirak ne’e, ita nia violensia iha rai Maubisse ne’e barak tebes, Husu mós ba ita boot sira atu orienta ita boot sira nia aan ba, dalabarak ita koalia kona ba povu, povu, joven sira hein hela ita nia orientasaun, tamba ohin loron tua sabu halo joven barak mak haluhan sira nia aan, no sira nia inan aman rasik mós sira la konsidera tia ona.” Rekomenda Koordenador Veteranus Sebastião Castro Pereira Kódigu (KAKATUA).
Reprejentante Amo Paroko Frater Albano husu ba sarani hotu atu kontribui ba Paz iha ita nia rai Timor Leste, tamba ne’e iha nia diskursu hateten katak;
“Loron ohin mai ita joven sira hotu atu hasa’e agradese ba ita nia Heroi sira ne’ebé maka fó aan ba mate, se hirus matan ba inimigu iha tempu ne’ebá hodi ohin loron ita bele goja ukun Rasik-a’an ne’e, maibé ohin ita la se tan hirus matan hanesan sira uluk fó a’an ba mate, buat ne’ebé ita sarani Timor oan presiza halo maka kontribui ba paz iha ita nia rai, moris tuir ukun fua haat ne’ebé nai Maromak hanorin hela mai ita Hamtauk inan aman no nai ulun sira, moris tuir ukun fuan sanulu ne’ebé habadak ba rua de’it hadomi maun alin sira, hadomi ema seluk hanesan hadomi ita nia aan rasik.”
Entertantu iha komemorasaun ba loron Masakre Santa Cruz ne’e partisipa husi, Reprejentante Administrador postu Maubisse Claudino Mendonça, Reprejentante amo Paroko Frater Albano, Reprejentante Sofre Vivente 12 de Novembru Postu Maubisse, Komandante Esquadra Postu Maubisse Adolfo Mota Brandão, Coordenador Veteranus Munisípiu Ainaro Sebastião Castro Pereira Kódigu (KAKATUA), Sosiedade civil, Katekista, reprejenta Diretora referral Maubisse, Chefe suku, Chefe aldeia, inklui komunidade balu iha postu Administrativu Maubisse.
Jornalista: Luciana Reis da Cruz
