PAMM (Presidente autoridade Municipal de Manufahi), Agradese Ba FOGNTIL Hili Turiscai Sai Fatin Diálogu Nasaional Entre Governu Ho Komunidade

0
8 views

Racom Maubisse (13/01/2024) Loron 13 fulan Janeiru tinan 2024, Forum ONG Timor-Leste (FONGTIL), hamutuk ho Parseiru Estratéjiku sira hanesan SASCAS, Clinica Bairo Pite, CVTL no CAMSTL realiza eventu Diálogu Nasionál entre Komunidade, Organizasaun Sosiedade Sivíl no Membru IX Governo Konstituisionál iha Suku Caemauc, Postu Administrativu Turiscai, Munisípiu Manu-Fahi.

Diálogu Nasionál ne’ebé  realiza iha Pouzada Turiscai ne’e ho Objetivu atu lori Membru Governo sira mai rona direita difikuldade saida mak komunidade sira infrenta iha Baze. Hnaesan Estrada, Eletrisidade, Be Mos, Edukasaun, Saúde no Agrikultura, Inklui problema Sosial sira Seluk.

Antes hahu Diálogu Reprejentante Prezidente Autoridade Munisípiu Manufahi, husi Sekretariu Assuntu Sosiais Alexo de Deus liu husi lian dodolin hateten;

“ La Horik-Horik Mai Tan Malu, Futuru Turiscai Mai Tan Malu”. Tamba ne’e lori Prezidente Autoridade Munisípiu Manufahi nia naran Alexo Agradese ba Komisaun Organizadora ne’ebé hili no disidi Postu Administrativu Turiscai sai hanesan Fatin Diálogo entre Komunidade, Sosiedade Sivíl ho Nunu Governu Konstitusional.

“Lia menon husi ita nia Autoridade dehan ható hau nia agradese no obrigadu barak ba iha Komisaun ida ne’e tamba hili Turiscai maka sai hanesan Fatin Diálogo Nasional”, Dehan Reprejentante PAMM 13/01/2024.

Tamba ne’e lori Povu Postu Administrativu Turiscai Munisípiu Manufahi nia naran Alexo de Jesus Relata Prokupasaun ne’ebé maka durante ne’e Povu Turscai infrenta ba Problema Infrasestrutura liu-liu kondisaun esntrada. Tamba tuir nia katak Turscai riku ho produtu lokál Oin-oin ho nia rekursu Naturais, Inklui fatin Turizmu Kultural no Turizmu Historiku sira hanesan Horik Fatin Proklamador Indepedensia Saudosu  Francisco Xavier do Amaral, fatin Mate ba Heroi bót Saudosu Nicolao dos Reis Lobato.

“Turuscai riku ho Kafé, hakiak Animal,Sabraka, Bani Ben ho Seluk tan.Maibe problema ba Komunidade maka ida ne’e prmeiru maka Infraestrura Estrada. Depois de Indonesia sai husi Timmor mai tó tinan 2012 estrada Maubisse Turiscai ho Aspal maibe klót. Maibe ho Laran luak ita nia aman ita nia Maun bót Kay Rala Xanana Gusmão mai iha Turiscai nia kolia hanesan ne’e hau hodi Kareta husi Turscai ba Maubisse hau hakarak halai ba oin deit lakoi halai mai kotuk tamba hau tauk monu ba rai Naruk. Maibe Rai Lulik Timor Loke Maun Bót nia neon wainhira fila husi ne’e kontaktu kedan Kompañia Montana Diak hodi dudu dalan ida ne’e husi Maubisse tó Turiscai maibe halo luan deit no halo saluran sira. Komu Estadu ida ne’e troka malu entaun la kuntinua maka ohin ita bót sira mai hare no senti  direita, no kaer rasik ho liman” Relata Alexo de Deus.

Fatin hanesan iha sesaun Diálogo Xefe Suku Mtorek Postu Administrativu Turiscai Lucas Veira Branco  ba Nunu Governu Konstitusional husu Hadia no tau matan ba Povu Turscai nia halerik liga ba Dezemvolvementu iha era Ukun Rasik-an ida ne’e.

“Prokupasaun ne’ebé ami Postu Turiscai iha premeiru husu ba Nunu Governu atu toma konsiderasaun ba iha Proklamador, tenki valoriza Proklamador ne’e ho didiak labele kolia deit iha tempu Politik nian atu hakanaok votus. Atu dehan Postu Administrativu Turscai na realidade ohin loron sai hanesan Postu ida ne’ebé la luta ba Rai ida ne’e. Ne’ebé ida ne’e atu dehan Seitor Edukasaun, Saude, Infrastrutura, Agrikultura hakneak hela husi restausaun Indepedensia tó mai agora,  ita hatene katak maske rekursu Humanu bele bót maibe sistema Governasaun lao ho Partidarizmu maka buat hotu ita labele kolia,” Dehan Xefe Suku Matorek

Ligado ho ho prokupasaun hirak ne’e liu-liu kondisaun Estrada husi Urahou Maubisse ba Postu Administrativu Turscai, Vise Ministru Komérsiu no Indústria,  Augusto Júnior Trindade, reprezenta Vise Primeiru Ministru, Ministru Koordenador Assuntu Sosiais, no Ministru Dezenvolvimentu Rural no Abitasaun Komunitária  Mariano Assanami Sabino, loke abertura ba Diálogu ne’e hateten;

“Ami rejista buat lubuk ida hanesan ohin hateten problema Estrada iha fatin balu diak no fatin balun la diak, mais ne’e tama ona iha prioridade Nunu Governu nian tamba ne’e tenki hakilar para fanu atu núne’e ami labele terlena katak túr iha Kareta diak halai dalan kuak ne’e la dun senti.  Hanesan ita bót sira hatene katak ho seriadade Nunu Governu nian maka ami hahú ona buat balun,”  Vise Ministru Komérsiu no Indústria,  Augusto Júnior Trindade.

“Entaun lori Vise Premeiru Ministru nia naran husu para ita nia Diálogu ida ohin nian ne’e bele hamosu rekomendasaun sira ne’ebé rejista, rejista ho lolos para atu ami bele ható fila fali ba iha Vise PM ho nia Gabinete para bele hatun fila fali ba iha Liñas Ministériais sira bele tau matan urjenti hodi hare. Ita bele hateten katak ita sei iha situasaun ida ne’ebé laos diak liu ona maibe ita hahú dadauk buat ruma,” Hatutan Vise Ministru Komérsiu no Indústria,  Augusto Júnior Trindade, reprezenta Vise Primeiru Ministru, Ministru Koordenador Assuntu Sosiais, no Ministru Dezenvolvimentu Rural no Abitasaun Komunitária.

Eventu ne’e partisipa husi Membru IX Governu Konstituisionál, Organizasaun Sosiedade Sivíl, Rede Sektorál sira, Ajénsia Internasionais, Organizasaun Non-Governasaun Internasionais, Komunidade Postu Administrativu Maubisse, Komunidade Postu Administrativu Turisca no Jornalista Sira Husi Instituisaun Média.

Jornalista                     Moises Magno

Editór                          Joaquim Coutinho

0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments