Negosiantes Husu Governu Tau Atensaun Hadia Merkadu Maubisse, No Kontrola Negosiante Xineza Labele Kompete Iha Merkadu Tradisional

0
9 views

Racom Maubisse (10/11/2021) Ho Prezensa Negosiante Xineza iha Merkadu Maubisse, no fatin la sufisiente ona ba Negosiantes sira. Tamba ne’e reprejenta Negosiantes Merkadu Maubisse Raimundo Alberto Carlos husu Governu presija tau atensaun seriu kontrola no hadia kondisaun merkadu, inklui kontrola Negosiantes Xinenza. Tamba tuir Negosiante ne’e katak husu Negosiante Xinenza labele fan sasan rahun sira ne’ebé Negosiantes lokal sira fán.

“Hau hato katak ami ne’e Negosiantes Maubisse nian kedas ami nia Merkadu maka sai hela hanesan ne’e ami balu fatin laiha, Maibe Xineza sira maka domina. Tamba uluk sira mai ne’e hateten dehan Kolega ami mai ne’e fán dos ami laos atu fan fali buat rahun, maibe ikus fali mai sira husi Metsin, Masako, Mina sira fan hotu ita bele dehan husi 5 Centavus kaer to 25 Centavus ne’ebé ami ida foti osan Estadu nian hodi fan ne’e túr hanesan Ayam Potong . Tamba se dos sira fán rahun mós sira fán entaun ami sai saida tamba ne’e ami husu ba Estadu bele hare tók ami nia Merkadu ne’e.” Husu Raimundo Negosiante Merkadu Maubisse ba Ministru Komersiu no Industria liu husi  Sesaun diálogu iha Seremonia Tomada de Pose ba Estruktura CCI-TL  Munisípiu Ainaro iha Salaun Paroquial Maubisse loron 10/11/2023.

Prokupasaun hanesan ható mós husi Inacio Sarmento Viegas hanesan mós Emprezariu lokal iha Postu Administrativu Maubisse Tuir Inacio katak;

“Merkadu ne’e tinan barak ona hanesan n’e hela deit ita la halo ona modernu se ita hakarak atu tama ASEAN tamba ita nia merkadu ne’e seidauk iha kondisaun. Estrada, Trotoar ami fan hotu tamba ami seidauk iha kondisaun, tamba tuir info katak iha palnu ona hau espera katak ba oin sei diak liu tan.” Hateten Inacio

Nafatin ba Governu Liu husi Ministru Komersiu no Industria (MKI) nia hateten;

“Ba Ministru onsa maka bele regula Xineza sira ne’ebé maka fán iha ne’e hanesan ohin kolia ona katak buat kíkoan deit sira bele fán ona agora ita nia Negosiantes kíkoan sira ne’e atu fán tan saida, tamba ne’e ami husu mekanismu saida maka ita bót sira halo hodi regularija Xineza sira mai fan iha ne’e ami povu kík hein hela ida ne’e tamba ukun ba bebeik ona realidade maka merkadu nafatin, ami  sei kuntinua fan iha trotoar leten la fó espasu ba Transporte Públiku ne’e oinsa maka ita atu bele tama ASEAN. Tamba ne’e ami hakarak husu ba Governu MTK Prezidente CCI-TL Nasional Munisípiu oinsa atu apoiu ita nia Negosiante kík sira ne’e.” Husu Inacio Sarmento Viegas.

Prokupasaun hanesan ható mós husi  Konsellu ba Kóperativa Maubisse Hanoin ba Futuru, Adriano Martins de Araújo.

“Prokupasaun ne’ebé maka ami nia membru kóperativa ható mai ami maka ida ne’e, sira mai fan hotu iha Merkadu ida Maubisse ne’e tamba osan hotu-hotu ninia hun maka Merkadu ida ne’e. Agora Empreza hanesan Xineza sira ne’e okupa hotu fatin oinsa maka sira bele halo sira nia promesa ida ne’ebé taka kada semana ka ou fulan, se merkadu ida ne’e ita loke livre hela deit halo nusa maka ita bele proteje ita nia ema sira ne’e, tamba ita uja osan kík labele duni atu Kompete ho Xineza sira ne’e. Tamba ne’e ami hakarak husu sira mai loke Loja bele maibe se mai para loke kios diak liu maka lalikan mai”. Hateten Adriano.

Antes hatan ba prokupasaun hirak ne’e husi Ministru Komersiu no Industria Nino Pereira, Prezidente CCI-TL Gorje Manueal de Araújo Serano hateten;

“Ohin ne’e prokupasaun hutu maka Komunidade Xinez sira mai husi liur, premeiru hanesan Timor-Oan ita hotu tenki halo izame konsensia ida se fó opurtunidade laos Sr. Ministru nein hau ita rasik maka fó opurtunidade ita balun foin maka fó rai mais diskupla fó tia rai, fó tia Feton  Inan ba tia ona depois ita atu fó sala ba se, ne’e ita lalikan fó sala Prezidente Repúblika, Premeiru Ministru, Governante ka Governu ne’e husi ita tamba hahu husi ita nia uma laran sira tama Mane foun tia ona. Tamba iha lisensa barak husi Xineneza sira mais ita ba haré  nia Ferik-Oan Komu nia hola feto Timor ita atu fo sala ba se no ita atu hatudu liman ba se tamba ne’e maka Autoridade Lokal sira maka tenki seriu atua ida ne’e”. Hatan Prezidente CCI-TL

Tamba tuir Planu CCI-TL nia sei buka dalan  deskuti ho Governu atu haré fila fali kontratu ne’ebé maka maluk Timor-Oan sira halo ona ho Negosiantes Estrajeiru sira.

Resposta ba Prokupasaun Negosiantes Merkadu Maubisse Ministru Komérsiu no Indstria Nino Pereira hatak katak;

“Kona-na asuntu Negosiante Xineza ita prokupa, Govrnu mós prokupa enkontru ho Kámara Komersiu iha Covalima, iha Baucau agora ohin loron ita rona tan asuntu ne’ebé maka hanesan. Ita iha rejimentu ne’ebé maka atu regula mós movimentasaun husi Negosiantes Xineza sira Katak ita nia Merkadu Tradisional sira ne’e bandu sira la bele tama iha ne’ebá maibe tamba ita nia sosializasaun Dezemvolvementu merkadu ne’e maka la dun lao ho diak tamba ne’e maka iha fatin balun ita sei hetan Negosiante Xineza sira Tama mós iha Merkadu Tradisional ne’e ne’ebé susar ba ita atu bele kontrola. Tamba ne’e maka depois de surumutuk sira hanesan ne’e ita iha informasaun ne’ebé maka edekuadu  dadus ne’ebé maka ita iha husi Ministériu Komersiu Industria bele iha Resolusaun ruma ka kria ita nia Dekreitu Lei ida para atu regula ita nia Negosiante Xineza sira.”  Resposta Ministru.

“Depois kona-ba Merkadu iha Maubisse agora ita iha polítika ida ne’e konstroi merkadu. Tamba ne’e husu Kolega sira CCI Ainaro bele aprejenta dadus ida hanesan ne’e para núne’e ita bele hare ona oinsa maka bele apoia ba Konstrusaun Merkadu iha Postu Administrativu Maubisse. Ne’ebé tempu ona para ita harí merkadu foun ka ou hare fatin ne’ebé  hau Hanoi ida ne’e depende husi ita bót sira, tamba polítika MTK maka ida ne’e ita hakarak konstroi merkadu iha Munisípiu 13 ne’e. Remata .

Partisipa iha eventu Seremonial ida ne’e Sekretariu Estadu Terras Propriedades, Prezidente Konsellu Veteranos Munisípiu Ainaro, Amu Pároko Maubisse, Administrador Postu Maubisse, Hato-Builiku, Emprezariu Nasional, Lokal, no Negosiantes sira iha Maubisse Inklui Strutura CCI-TL Munisípiu Ainaro.

Jornalista   Moises Magno

Editór        Joaquim Coutinho

0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments