Director Mane Ho Vijaun Foun Americo de Araujo Tratamentu Da Dignidade Do Ser Humanu Iha Timor Leste Sei Nafatin Domina Ho Mane Sira Iha Sevisu Publico Sira

0
67 views

Racom Maubisse, 27/11/22, Valor ba tratamentu da dignidade do ser humanu iha Timor Leste hatur ona iha balansu tuir CRDTL ne’ebe dehan “ Respeita pela dignidade humana” ka sei iha diskriminasaun oi oin ba iha iha sexu, idade, rasa, religiaun, politika, kondisaun social no seluk tan, ba radio komunidade maubisse mauloko, Director Mane Ho Vijaun Foun Americo de Araujo katuir katak;

“Tratamentu Da Dignidade Do Ser Humanu Iha Timor Leste Sei Nafatin Domina Ho Mane Sira, tamba ita haree iha nasaun Timor Leste hanesan  nasaun demokratiku, Timor Leste mos ratifika konvensaun lubuk ida nebe maka ONU ratifika, Timor Leste mos hola parte iha neba ita nia konstituisaun iha artigo 16 ka 17 koalia kona ba isu sira nee, maibe na realidade pratika mak seidauk lao lolos liu-liu ita haree konaba desigualidade iha situasaun real ne’ebe akontese iha Timor, tamba ne’e perspektiva Organizasaun Mane Vizaun Foun durante ita hola parte ba koalia konaba balansu jeneru katak ema hotu seidauk senti konaba balansu moris nian por ezemplu iha partisipasaun iha vida politika, no agora daudaun maka foin fo kuota ba feto bele partisipa, maibe sei nafatin kesi no domina ho mane sira atu foti dezisaun ba ema ho defisiensia atu foti kriteria liuliu ba iha partisipasaun iha publiku sira, entaun ita hare ida ne’e sei sai hanesan bareira ida satan ba ema sira moris ho orientasaun sexual nebe lahaensan LGIBIT sira, ne’e sai hanesan deskriminasaun bo’ot liu liu iha sosiedade, nomos ba iha instituisaun publiku sira, tamba tuir ami hare katak prezenja sira nian ema senti hanesan komiku hare liu-lui ba iha ita nia maluk defisiensia sira no LGBT liuliu feto sira mak hasoru deskriminasaun makas no menus participasaun iha vida politika no foti desizaun”.

Ohin loron sente no valoriza dunik edukasaun nee katak formasaun integral ba dimensaun hotu ne’ebe integra iha  iha ema ida idak nia vida, senunee edukasaun ne’ebe implementa iha Timor Leste lao diak on aka seidauk, tuir Responsabel Organizasaun Mane ho Vinaun Foun Americo de Araujo haktuir;

“Ita Koalia konaba edukasaun ita avansadu, se ita halo komparasun ho okupasaun Indonesia nian ita sura ho kuota edukasaun nian boot tebes, kompara ho dekada hira liu ba portuques nia tempu depois  Indonesia nia tempu edukasauan barak, maibe ema atu hola paret nee menus, to’o agora ita independensia iha era gobal ema hotu halo kompetisaun para atu aprende, alende nia iha ona serbisu maibe nia hakarak aprende hodi kompete iha edukasaun hodi hasai  level nebe kualidade iha  nia karreira, maibe triste tamba edukasaun iha escolar publiku sira mak dala ruma lao ladun diak, tamba situasaun balun ne’ebe la permite atu estudante sira participa iha ensino aprendisazem ho diak, tamba escolar gratuita, estudante sira ladun focus ka estuda, e mos manorin nain sira nia hanorin mos dala ruma la focus ida ne’e mak sai kestaun”.

Agora ita iha ona era milenial entaun ita iha koinesiementu iha kapasidade  maka ita bele halo buat ida tanba nee maka ha’u halo separasaun uluk ho agora ita iha ona edukasaun formal no informal komesa hasai ona ema nia abilidade, koinesimentu, partisipasaun tanba atu koinese mundu tenki estuda edukasaun mak lori ita mundun o edukasaun mak lori mundu mai Timor.

Jornalista             Natalino Mendonca

Editor                    Joaquim Coutinho

0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments