Lia Nain Lisan Koufu Tartehi Maubisse Luis Conceição Silva: Rekonstrusaun ba Lisan Koufu Tartehi Tamba Kondisaun Uma At Ona

0
795 views

Racom Maubisse, 07/06/2022, Maubisse Konhecidu ho kultura, Maubisse to’o ohin loron sei kaer metin nafatin kultura ne’ebe beiala sira husi hela hanesan eransa. Maubisse konhecidu honaran Maubisse mauloko Sidau la koda, naran ida ne’e kulturalmente konhecidu tebes iha Maubisse, relfelta ba situasaun naran Maubisse, iha tartehi Maubisse mak hanaran ho “Haut Maubisse”  ne’ebe ho lia seluk dehan Fatuk Maubisse ne’ebe kada tinan katuas lia nain sira sempre tebes hodi komemoras loron historiku no loron kultural refere, ho nune’e iha kadunan fatuk Maubisse uma lisan lubuk ida mak haleu inklui uma lisan Koufu Tartehi.

Ho nune’e relasiona ho rekonstrusaun ba uma lisan koufu tartehi, lia nain lisan Kou Fun Tartehi Luis Conceição Silva haktuir katak;

“Ohin ami hari hikas uma lisan koufu tartehi tamba uma ne’e lahuk ona tamba kleur demais, tamba ne’e ma kami uma oan feto san no umane hamutuk ohin iha ne’e hodi hari hikas fali ami nia uma laisan koufu tartehi, ne’ebe signifika katak fatin ba Hau no ami hotu nia lisan mak koufou ne’ebe agora halo daudaun ne’e hau nia kai Fadnaru, Fadrema, Kouleu ho Erleu no ami nia tiun maka Libere ho Maubisse, ami halo ne’e hamutuk ho ami nia kai sira maka hodi halo uma lisan ne’e laos ha’u mesak deit ou  kai sira mesak  lae maibe ami sira nee hamutuk”. Dehan Lia Nain Luis Conceição Silva

Lia nain lisan Koufu Tartehi Luis Conceição Silva haklaken liu tan katak;

“Halo uma lisan ne’e tanba ita iha feton hahoris oan feto, oan mane ema ida mai hola ha’u nia oan feto nia tenki hatene uma lisan nee naran koufu e ha’u nia oan ne’e ba hola mane uma lisan naran saida hitulele, entaun nia tiun maka ha’u Koufu, ida ne’e maka ha’u nia kultura fou-foun maka ha’u nia uma lisan no mleska”. Luis Conceição Silva haklaken.

Luis Conceição Silva antes termina haktuir liu tan katak;

“Agora hanesan ami katuas ka ferik hirus malu kona ba ahi suar maka fahe malu tiha, foti tia belak ami nian naran Lequi-Bere Mau-Hudu no Lik-Laka ho Mau-Lucas halai tia mai iha uma lisan Felafu maka hatudu mai ha’u no tesi tia kakeu hun ida iha rai, maka lori o nia uma ba tau iha kakeu hun ida ema tesi tia nee no tau uma nee nia naran Koufu”. Sublinha lia nain Luis Conceição Silva.

Objektivu principal husi hari uma lisan mak hodi halibur ema husi uma ne’e nia oan no bei-oan sira ne’ebe husi dok no besik, e mos ho hari uma lisan nia objektivu ida seluk mak hatudu identidade no jerasaun sira, katak la iha uma lisan mak ita sei labele hatene malu, liu liu jerasaun sira ne’ebe sai husi lisan id aba lisan seluk. Tamba ne’e ho lisan bele halo ita hasoru malu nune’e bele konhece malu husi ne’ebe iha ne’ebe no oinsa ita ema nia relasaun hanesan aman, inan, oan feto no oan mane, tiun avo no relasaun entre uma lisan id aba uma lisan seluk hodi konta tutan ba malu, se la iha uma lisan sei laiha feto san umane se la ho lisan mak ita sei la konhece malu no la respeita malun tamba ita la hatene ita nia hun mai husi ne’ebe no oinsa ita moris iha rai ida knua ida no lisan ida.

Mai hamutuk haburas no habelar e hametin diak liu tan ita nia kultura liu husi uma lisan sira, tamba ita nia identidade mak kultura liu husi uma lisan no feto san umane.**

Jornalista             :Selazio Sequeira

Edotr                     :Joaquim Coutinho

0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments